Więcej niż jeden Ironman. Czym jest ultratriathlon?

Chociaż wielu zawodników marzy o tym, aby ukończyć dystans Ironman, nie są to najdłuższe triathlonowe zawody na świecie. Od kilkudziesięciu lat śmiałkowie mierzą się w ultratriathlonowych wyścigach trwających czasem nawet dwa tygodnie. Czym jest ultratriathlon, kim są jedni z najlepszych zawodników i gdzie w Polsce można wziąć udział w takiej rywalizacji?

Podwójny Ironman, potrójny Ironman, a nawet 10-krotny Ironman. Zawodnicy, którzy decydują się na udział w tych niezwykle wyczerpujących zawodach, muszą wykazać się ogromną siłą fizyczną i psychiczną. Jaka jest historia tej dyscypliny, gdzie można znaleźć wyścigi i którzy zawodnicy z Polski zapisali się na kartach jej historii?

Ultratriathlon. O co w tym chodzi?

Najpopularniejsze dystanse ultratriathlonowe to 2x Ironman (7,6 km pływania, 360 km roweru oraz 84,4 km biegu), 3x Ironman oraz 5-Ironman. Najdłuższym znanym ultratriathlonem jest dystans 30x Ironman (114 km pływania, 5.400 km roweru, 1.260 km biegu).

Zawody ultra rozgrywane są w kilku formatach. Najpopularniejszy to tzw. continuous, czyli zawody rozgrywane bez przerwy np. przez kilka dni, gdzie uczestnicy pokonują najpierw cały dystans pływacki, następnie cały dystans rowerowy, a na końcu cały dystans biegowy. Chociaż każde takie zawody mają ograniczony czas ukończenia poszczególnych dyscyplin i całości dystansu, to każdy z uczestników decyduje, ile czasu spędza na odpoczynku.

Drugim popularnym formatem jest one per day. W takich zawodach uczestnicy muszą pokonać dokładnie jeden dystans Ironman w ciągu 24 godzin. Trzecim, ale najmniej popularnym formatem są zawody łączące oba te formaty nazywane split.

Dystanse ultratriathlonu

Kiedy jeden Ironman to za mało – historia ultratriathlonu

Legendarne zawody Ironman narodziły się na Hawajach pod koniec lat 70. Nie każdy jednak wie, że właśnie te same zawody, ale na początku lat 80. były inspiracją do powstania ultratriathlonu. Jeden z uczestników stwierdził, że właściwie zawodnicy mogliby wystartować w jeszcze trudniejszej rywalizacji.

Od pomysłu do realizacji minęło kilka lat. Wyścig nazwany po prostu Double Iron (od dystansu podwójnego Ironmana) rozegrany został w Huntsville w 1985 roku. W pierwszych zawodach ultra startowało 23 zawodników, a wygrał Ken Wiseman, który dystans pokonał w 25 godzin.

W 1988 roku we Francji zorganizowano pierwsze zawody 3x Ironman. Rok później w Hadze zawodnicy wystartowali w zawodach 4x Ironman, a rok później już w pięciokrotnym. Dystans 10x Ironman pojawił się w 1992 w meksykańskim Monterrey. Kolejne raz ultra wydłużono w 1999 roku. Wtedy również w Monterrey zawodnicy wystartowali na dystansie aż 20x Ironman.

Od 2006 roku zawodnicy mogą startować również w zawodach one per day na różnym dystansie. Zasada jest taka sama: należy pokonać jeden dystans Ironman w ciągu jednego dnia.

IUTA i zawody na całym świecie

Oficjalną organizacją zarządzającą ultratriathlonem jest IUTA – International Ultra Triathlon Association. Jest to organizacja non-profit, która zajmuje się zarządzaniem, określa zasady zawodów, wspiera organizację wyścigów. IUTA promuje ultratriathlon na całym świecie. Organizuje mistrzostwa świata i prowadzi co roczne rankingi najlepszych zawodników.

Zawody ultratriathlonu rozgrywane są na całym świecie – między innymi w Niemczech, Szwajcarii, Brazylii, Meksyku, Francji i wielu innych miejscach. Od 2023 roku IUTA podzieliła wyścigi na puchar świata oraz Grand Prix. Tylko w tych pierwszych zawodnicy mogą poprawić rekordy świata.

Informacje o wyścigach, zasadach, rekordach, a także publikacje z zakresu ultratriathlonu znaleźć można na tej stronie.

Polacy w ultra – rekordziści i topowi zawodnicy

Wszyscy zawodnicy, którzy startują w wyścigach organizowanych pod egidą IUTA, podlegają wszystkim zasadom określonym przez organizację (kwestie uczestnictwa w zawodach, badań antydopingowych, zachowania na trasie, wyposażenia). W zawodach może wystąpić praktycznie każdy zawodnik, ale organizatorzy z reguły stawiają pewne wymagania, takie jak przykładowo wcześniejsze ukończenie rywalizacji na dystansie Ironman i aktualne badania.

Polacy od lat plasują się na czołowych miejscach zawodów ultra na całym świecie. Niektórych zainspirowała historia Adriana Kostery, który od lat specjalizuje się w wyzwaniach i startach na bardzo długich dystansach. Od 2019 roku Kostera zajmował topowe miejsca w zawodach. W 2022 roku został rekordzistą świata na dystansie 5x Ironman. Wygrał zawody we francuskim Colmar z czasem 67 godzin 45 minut i 51 sekund.

W 2023 roku zawodnicy z Polski startowali między innymi w Austrii, Niemczech, Meksyku, Brazylii oraz Francji. Alicja Pyszka-Bazan została rekordzistką świata na dystansie 2x Ironman z czasem 23:12:02. W Colmar, gdzie poprawiła rekord, najlepszym zawodnikiem dystansu 3x (one per day) został Mateusz Wiśniewski, który jednocześnie ustanowił nowy rekord świata, notując czas 34:09:35. Dodajmy, że dwukrotnym rekordzistą świata (dystans 2x i 3x Ironman) jest Robert Karaś.

Gdzie w Polsce wystartujesz w ultratriathlonie?

W Polsce również wystartować można w zawodach ultra. Przykładem jest między innymi impreza Poland Ultra Triathlon, która organizowana jest co roku w innej formule. W latach parzystych zawodnicy pokonuję 12 km pływania, 620 km na rowerach i 105 km biegu. Rywalizacja zaczyna się na Mazurach, a kończy w Karkonoszach. Z kolei w roku nieparzystym zaczynają 12 km w Bałtyku, następnie pokonują 690 km na rowerach przez całą Polskę, kończąc biegiem 95 km, który ma swoją metę w Tatrach.

W 2023 roku w Polsce zorganizowano pierwsze typowe zawody ultratriathlonu na dystansie 2x Ironman. Rywalizowano w Tower Triathlon Double Iron Man Challenge w Bolesławcu. Najszybciej dystans pokonał Michał Sieczka, któremu zajęło to 22 godziny, 38 minut i 25 sekund. Pośród kobiet najszybsza była Żaneta Bogusz (28:53:17). W 2024 roku w Bolesławiec gościł będzie zawodników 2x Ironman oraz 3x Ironman.